آیا آلودگی هوا بر میزان عملکرد هنگام دویدن تأثیر می‌گذارد؟
با فرا رسیدن فصل بهار، بسیاری از دوندگان از اینکه می‌توانند بدون لباس پوشیدن برای دمای منجمد کننده در فضای باز بدوند، بسیار خوشحالند. اما هوای گرم و آفتابی می‌تواند یکی دیگر از نشانه‌های مختص تابستان را نیز به همراه داشته باشد، آلودگی هوا که بر میزان عملکرد هنگام دویدن تأثیر می‌گذارد.
در شهرهای بزرگ، مراکز صنعتی، و سایر مناطق نیروگاهی و یا در مناطقی که تنها تعداد خودرو ها بالا هست، افزایش سطح آلاینده‌ها در هوا می‌تواند به یک خطر واقعی برای سلامتی تبدیل شود. وقتی آلودگی هوا زیاد می‌شود، احتمالاً شما هنوز هم می‌خواهید بدوید. پس سؤال اینگونه می‌شود که آیا باید دویدن مشقت‌بار روی تردمیل را تحمل کنید یا بیرون بروید و در هوای آلوده بدوید.
این مقاله نگاهی به تأثیرات آلودگی هوا بر میزان عملکرد هنگام دویدن خواهد داشت، هم با در نظر نگرفتن تمرین و هم مسابقه دادن در هوای آلوده.
آلودگی هوا و دویدن – مطالعات
اولین مطالعات جدی در مورد آلودگی هوا و استقامت در دهه‌های 60، 70 و 80 پس از اینکه تصمیم گرفته شد المپیک 1984 در لس آنجلس دودآلود برگزار شود، انجام شد. دور بزرگ دیگری از تحقیقات در اوایل دهه 2000 که منتهی به المپیک پکن می‌شد دنبال شد.
خوشبختانه این مطالعات تمام سوالاتی را که ما به آنها علاقه‌مندیم را مورد بررسی قرار داده است: آیا آلودگی هوا بر عملکرد تأثیر می‌گذارد؟ آیا بر سلامتی تأثیر می‌گذارد؟ و آیا راهی برای کاهش اثرات آن وجود دارد؟
آنچه مطالعات می‌گویند
در یک مقاله تحلیلی نسبتاً مفصل که در ماه‌های قبل از بازی‌های 1984 منتشر شد، روی شپرد از بیمارستان وسترن تورانتو اثرات هوای آلوده را بر بدن توصیف کرد. این آلاینده‌ها بر اساس اکسیدان (عامل اکسید کننده) و یا کاهنده (عامل کاهنده) بودن آلاینده‌های شیمیایی تجزیه شدند.
تهران‌کلاب را در اینستاگرام دنبال کنید.
اکسیدان‌ها
- به گفته شپرد، دود اکسیدان شامل مونوکسید کربن، هیدروکربن‌های نسوخته، ازون و اکسیدهای نیتروژن است.
- در حالی که دود اکسیدان بیشتر از اگزوز خودروها می‌آید، دود کاهنده‌ها (به معنای شیمیایی آن) نتیجه عملکرد نیروگاه‌های زغال سنگ و سایر کوره‌های صنعتی است که اکسیدهای گوگرد را در جو تخلیه می‌کنند.
- در میان آلاینده‌های موجود در دود اکسیدان، مونوکسید کربن تأثیر قابل پیش‌بینی و مضری بر توانایی خون شما برای انتقال اکسیژن با استفاده از گلبول‌های قرمز دارد. مونوکسید کربن از طریق ریه‌ها درون خون شما پخش می‌شود و نقاط پیوند اکسیژن روی گلبول‌های قرمز را اشغال می‌کند و بسیار کند از بدن خارج می‌شود. با افزایش مقدار مونوکسید کربن در خون، عملکرد شما به صورت خطی کاهش می‌یابد، زیرا خون کمتری برای حمل اکسیژن وجود دارد.
در مناطقی که دود شدید دارند، مانند تهران یا اصفهان، تا پنج درصد از کل گلبول‌های قرمز خون شما می‌توانند توسط مونوکسید کربن پوشانده شود و در این سطوح، حتی هماهنگی عضلانی و درک زمان نیز می‌تواند مختل شود.- سایر مواد شیمیایی اکسیدان، مانند ازون و هیدروکربن‌ها، گلو، بینی و کانال‌های هوایی شما را تحریک می‌کنند. هنگامی که در هوای آلوده ورزش می‌کنید، به ویژه ازون باعث فشار در قفسه سینه و سرفه می‌شود. شپرد به مطالعه‌ای اشاره می‌کند که نشان می‌دهد پس از دو ساعت قرار گرفتن در معرض سطوح ازون، دریافت اکسیژن 11 درصد کاهش پیدا می‌کند، کاهشی مشابه مناطق آلوده.
کاهنده‌ها
- مواد شیمیایی موجود در دود کاهنده تمایل به تحریک ریه‌ها دارند، زیرا اکسیدهای گوگرد با آب موجود در هوا یا ریه‌ها ترکیب می‌شوند و اسیدیته ایجاد می‌کنند که همراه با ذرات معلق موجود در هوای آلوده باعث محدودیت کانال هوایی می‌شود. این مشکل به ویژه در ورزشکارانی که آسم هم دارند شدیدتر است.
- شپرد همچنین خاطرنشان می‌کند که آسیب به ریه‌ها و کانال‌های هوایی که در اثر قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا ایجاد می‌شود، می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی مانند سرماخوردگی را افزایش دهد. به نظر می‌رسد دلایل این امر – آسیب به بافت ظریف در سطح ریه‌ها و کانال‌های هوایی- همان دلیلی است که در هنگام بالا رفتن آلودگی هوا باعث افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری‌های تنفسی مزمن می‌شود.
این مسئله چه تاثیری بر عملکرد شما دارد؟
مطالعات دیگر نیز اکسیدهای گوگرد، ازون و مونوکسید کربن را با کاهش عملکرد ورزشی مرتبط دانسته اند. قرار گرفتن در معرض آلاینده‌ها به طور کلی منجر به افت قابل پیش بینی و خطی توانایی شما برای دریافت اکسیژن می‌شود.
برای مثال، مطالعه‌ای که توسط وین والبورگ و همکارانش انجام شد، نشان داد که سطوح بالاتر اکسیدان‌ها در هوا با مسابقات دو خارج شهری با زمان آهسته‌تر در میان پسران دبیرستانی در منطقه لس‌آنجلس مرتبط است.
تحقیقات بیشتر همچنین نشان داده است که ورزش این اثرات را تشدید می‌کند، زیرا تنفس عمیق و سنگین شما در حین دویدن، هم حجم کل هوای ورودی و خروجی ریه‌های شما را افزایش می‌دهد و هم به آلاینده‌ها اجازه می‌دهد تا بینی شما را دور بزنند؛ جایی که بافت‌های مخاطی می‌توانند برخی از مواد شیمیایی را قبل از رسیدن به ریه‌های شما گیر بیاندازند.
نظرات پایانی و پیشنهادات
متأسفانه وقتی صحبت از کاهش اثرات آلودگی هوا به میان می‌آید، کار زیادی نمی‌توان انجام داد. شپرد موارد زیر را توصیه می‌کند:
- مصرف مکمل‌های ویتامین E و ویتامین C برای کاهش اثر اکسید کننده برخی از مواد شیمیایی موجود در دود، اما او می‌پذیرد که شواهد کمی برای مفید بودن این مورد وجود دارد.
- جدای از آن، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که از ساعاتی از روز که هوا بدترین کیفیت خود را دارد اجتناب کنید – ساعات شلوغی صبح و عصر، برای اکثر شهرهای بزرگ ایران – و در روزهایی که دود خیلی بدی وجود دارد زمان بیرون از خانه بودن خود را محدود کنید.
- به خصوص اگر آسم دارید، ممکن است منطقی‌تر باشد که تمرینات طولانی و سرعتی را به روزی بدون آلودگی هوا منتقل کنید یا آنها را در فضای بسته روی تردمیل انجام دهید.
- می‌توانید شاخص کیفیت هوا و پیش‌بینی آن را در AirNow بررسی کنید، که شامل برخی از نقشه‌ها و دستورالعمل‌های مفید برای سطوح مختلف آلودگی هوا است.
- اگر تصمیم گرفتید در شرایطی که کیفیت هوا پایین است به تمرین یا مسابقه ادامه دهید، توجه داشته باشید که اکسیژن دریافتی شما دچار مشکل خواهد شد، بنابراین مدت زمان دویدن شما احتمالاً کندتر از یک روز با هوای پاکیزه یا در شهری با هوای تمیز خواهد بود.
منبع: runnersconnect.net